Sander de Rouwe over de MKBA

sander_de_rouwe_4.jpgSander de Rouwe (CDA) werd in 2007 lid van de Tweede Kamer. Hij maakte de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) mee als woordvoerder mobiliteit en infrastructuur van een coalitiepartij en als woordvoerder van een oppositiepartij. Hij ziet de waarde van de MKBA, maar maakt zich zorgen over haar groeiende pretentieusheid. In een interview vertelt hij over zijn ervaringen met het instrument.

MKBA zet de boel op scherp

Voor mij als politicus is de maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA) een ontzettend goed middel. Het is een instrument, maar geen doel op zich. De MKBA zet alles en iedereen die bij een project betrokken is op scherp en doet ook een hele goede poging om zoveel mogelijk in kaart te brengen. Het dwingt iedereen om zich vooraf bewust te worden van de consequenties van een maatregel. Dat is een onmiskenbaar pluspunt van de MKBA. 

MKBA kan leiden tot nieuwe inzichten en andere besluiten

Een MKBA kan absoluut leiden tot andere besluiten. Een voorbeeld van een project waar de MKBA een belangrijke rol heeft gespeeld bij het vormen van mijn standpunt was de Nieuwe Westelijke Oeververbinding bij Rotterdam. Wij hadden in ons verkieziningsprogramma staan dat we de voorkeur gaven aan de Oranjetunnel. Uiteindelijk hebben wij op basis van een MKBA gezegd dat de Oranjetunnel slechter scoort in de MKBA dan de Blankenburgtunnel, waardoor we kiezen voor de Blankenburgtunnel. Dit was geen makkelijk besluit, want ik was door de leden van het CDA op pad gestuurd met een verkiezingsprogramma, waarin expliciet stond dat we voor de Oranjetunnel zouden gaan. De MKBA heeft mij in twijfel gebracht. Omdat de MKBA ons nieuwe en scherpe inzichten bracht, stelden wij onze keuze bij. Het was makkelijker geweest om voor de Oranjetunnel te kiezen. Dan kon ik tegen iedereen zeggen dat we niet ingaan tegen wat we beloofd hadden. Dit was geen makkelijke beslissing, want er is niets vervelender dan je standpunt veranderen, omdat je dan een moeilijker verhaal hebt.

Van MKBA naar MKBI

Ik zie wel problemen met de term ‘MKBA’ en haar groeiende pretentieusheid en ijdelheid. Ik heb het idee dat de MKBA een stevige tante aan het worden is en dat we hier als opiniemakers kritisch naar moeten zijn. Het instrument begint gevaarlijke trekjes te krijgen. Ik vind dat de ‘A’ in de MKBA afgeschaft moet worden. Het punt bij een MKBA is dat het allemaal een indicatie is of een inschatting. Voor mijzelf noem ik de MKBA een MKBI. Maatschappelijke Kosten Baten Indicatie of Inschatting. De ‘A’ vind ik pretentieus, gevaarlijk en misleidend zeker als je het in handen stelt van politici en burgerbelangen, want die vliegen er alle kanten mee op. De term ‘MKBA’ geeft het instrument een te groot schild.

Voor Schultz telt alleen de MKBA

Voor minister Schultz van Haegen telt vaak maar één ding. Is de MKBA plus of min? Einde discussie. Dit zegt ze heel rustig en redelijk zoals ze is. Het is echt haar beleid om alles langs die lijn te doen. Dit is een hele duidelijke invalshoek, waarmee je op ambtelijk niveau en wetenschappelijk niveau prima het debat kunt voeren, maar politiek is fundamenteel anders dan de wetenschap of de ambtelijke organisatie. Politici zijn gekozen om hun kleur, geur en stellingname. Dit is geen wiskunde, waarbij je alleen maar hoeft op te tellen en af te trekken. Politici gaan over het willen. De ambtelijke organisatie gaat over ondersteuning en dus of het kan.

Door voor deze invalshoek te kiezen komt Schultz over als een hele gedegen minister, maar dit is ook direct haar valkuil. Ze scoort redelijk slecht in alle opinies, omdat zij wel gewaardeerd wordt om haar degelijkheid, maar als je kijkt naar de cijfers die bijvoorbeeld Elsevier haar geeft, dan komt eruit dat zij een nogal inspiratieloze indruk achterlaat. Ze zegt niet: ‘ik leg nu het ambtelijk advies naast mij neer en we gaan nu deze kant op’. Daarmee staat zij in schril contrast tot Camiel Eurlings die in de regio wel eens zei: ‘we gaan het doen’, terwijl je er financieel wel eens je vraagtekens bij kon zetten. Dit was meer een flamboyante uitgesproken politicus die meters maakte, doorpakte en doorzette.

Niet elk project hoeft ‘MKBA-proof’ te zijn

Dat alles MKBA-proof moet zijn, daar zal ik mij tegen verzetten als politicus. Politieke besluitvorming is geen wiskundefabriek, waarbij je direct van input naar output gaat. De MKBA is als input heel erg belangrijk, maar we leven in een waardengemeenschap van mensen van vlees en bloed en niet van ‘value’ en ‘business cases’. Daarbij neemt het instrument zaken als draagvlak en politieke prioriteiten niet mee, terwijl deze in het politieke debat van doorslaggevend belang kunnen zijn.

Als politicus heb je het mandaat en de bevoegdheid om niet in lijn met de MKBA te besluiten. Als de MKBA negatief is kan je toch vol enthousiasme en willens en wetens voor een project gaan. Je moet uiteraard wel verantwoorden waarom je dat vindt. Dat is ook de charme van het ambacht. Je gaat het debat aan en geeft aan waarom je iets anders vindt. De MKBA geeft naar mijn mening een mandaat voor positieve en negatieve beslissingen. Als er over 15 jaar gesodemieter is waarom we aan bepaalde projecten sloten geld hebben uitgegeven, dan kan een politicus die dit heeft gedaan zeggen: ‘maar dat wisten we en we hebben er bewust voor gekozen. Ik heb de MKBA gezien en toch vond ik dat we het moesten doen’. Als een MKBA negatief is, is dit goed om te weten, omdat je daar ook verantwoordelijkheid mee neemt en aflegt: ‘ik heb hiervoor getekend en ik was mij ervan bewust dat de MKBA negatief was’. Het hoort echter tot de bevoegdheden van een politicus om dit soort besluiten te nemen en daar ook voor te staan.

MKBA heeft sterk gevoel voor massa en kassa

De MKBA heeft een sterk gevoel voor massa en kassa en pakt vaak slecht uit voor gebieden buiten de Randstad en minderheden. MKBA’s van projecten in dunbevolkte gebieden zijn bijna altijd negatief, maar ik kies er bewust voor om te pleiten voor investeringen in andere regio’s dan de Randstad. Mijn belangrijkste reden is welvaartsverdeling. In Rotterdam en Schiphol verdienen wij heel veel boterhammen. Het is heel goed om in die regio’s te investeren, maar we hebben daar soms meeropbrengsten die we ook heel goed kunnen gebruiken in andere regio’s zoals Limburg, Zeeland, Drenthe en Friesland, waar je ook maatschappelijke wensen hebt die je kunt verwezenlijken.

Ik heb met Melanie Schultz van Haegen drie of vier jaar geleden enorme ruzie gemaakt waarbij ik haar begroting voor 3 of 4 miljard euro wilde vertimmeren, omdat ik vond dat ze te weinig deed in de regio (motie de Rouwe). Zij was hier negatief over, omdat een aantal projecten in de regio die ik erin wilde hebben een negatieve MKBA hadden.

Een heel concreet voorbeeld was een aquaduct bij Joure waarvan we weten dat hij negatief uit de MKBA komt, maar desalniettemin vinden wij als CDA dat we in deze regio’s moeten investeren om welvaart te verdelen tussen Randstad en regio. Een andere reden om voor dit project te zijn is dat de weg de komende jaren toch op de schop gaat. Laten we direct doorpakken nu we toch met deze weg bezig zijn. Wetende dat de MKBA negatief was zeiden we toch: ‘hier strijden we voor’. Voor ons is het van belang.

MKBA als onderduikadres

Wat ik ook wel eens zie gebeuren is dat de MKBA als onderduikadres wordt gebruikt. Een voorbeeld is de Ruit Eindhoven, waar nu in één keer weer een hernieuwde MKBA gedaan moet worden. Het oogmerk van degene die dit willen is heel duidelijk. Ze willen gewoon van het project af. Men gooit er dan gewoon nog een MKBA tegenaan. Wellicht komt er nog een nieuw inzicht uit de MKBA naar voren en dit kan dan de gelegenheid bieden om straks ‘nee’ te zeggen.

Burgers moeten meer betrokken worden

Naar mijn mening moet de MKBA een belangrijk instrument blijven met de aantekeningen die ik erbij heb gemaakt, maar uiteindelijk vind ik dat wij als politici meer moeten sturen op de krachten van publieke besluitvorming. Tegenwoordig worden politici gekozen en nemen zij vervolgens een aantal beslissingen over infrastructurele projecten, waarbij zij de MKBA gebruiken om dingen inzichtelijk te maken. Ik zou graag willen dat betrokkenen in een bepaald gebied meer zelf het besluit nemen, waarbij zij de MKBA gebruiken als hulpmiddel. Ik ken twee voorbeelden waarbij goed gebruik is gemaakt van de kracht van burgers. Dat is het Singelparkproject in Leiden. Omwonenden kwamen zelf met goede voorstellen en dit werd goed ondersteund door de lokale politiek. Tweede is de rondweg A7-N7 bij Sneek. Die is niet ontworpen door Rijkswaterstaat, maar door een aantal boeren die bij de inspraak zeiden: ‘dit moet anders’ en letterlijk en figuurlijk op de achterkant van een sigarenkistje een ander alternatief tekenden. Vanuit rijksperspectief was dit misschien niet het meest ideale alternatief, maar het zorgde er uiteindelijk wel voor dat de mensen in Sneek en de boeren ervoor waren en er niet één rechtzaak is geweest.

Alternatieven die door burgers zijn ontworpen hebben een streepje voor op alternatieven die door de ambtenarij zijn ontworpen. Dit zal voor politici veel zwaarder gaan wegen, ook al zitten er misschien wat vlekjes tussen bij de maatschappelijke initiatieven, omdat dingen niet goed uitgerekend zijn of toch andere effecten hebben. Juist omdat wij de samenleving en bedrijven een sterkere rol willen geven en de overheid een kleinere rol, zal het vaker gaan voorkomen dat wij het maatschappelijke initiatief toch het voordeel van de twijfel geven, ook al is de MKBA misschien wat negatiever dan het ambtelijke alternatief. De opvatting van het CDA is dat wij de samenleving en bedrijven meer achter het stuur willen gaan zetten. We willen de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk leggen en accepteren dan dat de uitkomst soms anders is dan wij zelf misschien zouden willen. 

Tips voor wethouders

Over het algemeen vind ik het raadzaam om een MKBA te doen. Het grote voordeel is dat het een droge oefening is van wat je van plan bent te gaan doen en het geeft je ook veel ruimte en mogelijkheden om aan de voorkant al problemen op te lossen met omwonenden en belanghebbenden. We weten dat er een MKBA gaat komen, dus nog voordat de schop in de grond gaat kunnen we al aan tafel en kijken welke kant de schop uitgaat. 

Echter, als je een project als politicus hoe dan ook wilt, vind ik niet dat je een MKBA hoeft te doen. Als je als politicus de verkiezingen in bent gegaan met de stellingname dat je hoe dan ook wilt dat het project er komt en je hebt het mandaat gekregen van de kiezer om te beslissen, dan kun je het project gewoon gaan doen.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl