betty_de_boer_foto.jpgBetty de Boer over de MKBA 

Betty de Boer is sinds 2010 lid van de Tweede Kamer voor de VVD. Momenteel is ze woordvoerster zee -en binnenvaart, spoor, openbaar vervoer en havens. In een interview vertelt zij over haar ervaringen met politieke besluitvorming over infrastructuurprojecten en de rol van de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA).  

MKBA handig voor politieke onderbouwing

Ik vind de MKBA bruikbaar om een politieke onderbouwing te hebben voor de mate waarin een weg noodzakelijk is en voldoende nut heeft. Kan een investering van belastinggeld worden gerechtvaardigd, omdat deze voldoende maatschappelijk nut heeft? Binnen al de projecten die vragen om geld moet je een afweging maken met welke projecten je moet beginnen. Als drie wegen een positieve MKBA hebben en zeven niet, dan kun je beter voor die drie kiezen en die andere zeven nog even achterwege laten. Je zou willen dat het zo gaat. Maar mijn ervaring is helaas ook dat een MKBA aan de kant wordt geschoven als deze niet in het politieke straatje past. Dat kan, maar aan een dergelijk besluit moet dan natuurlijk wel een goed onderbouwd verhaal ten grondslag liggen. 

ERTMS

Het European Rail Traffic Management System (ERTMS) is een voorbeeld waar de MKBA geen belangrijke rol speelde in de uiteindelijke politieke keuze, omdat de politieke keuze al was gemaakt voorafgaande aan de MKBA. Dit project had niet zo’n goede MKBA score. Dan moet je je gaan afvragen of we dat wel moeten doen, maar politiek gezien was dit al ingezet. Veiligheid op het spoor is een belangrijk politiek thema. We willen ook allemaal veiligheid. Europa heeft gezegd dat we ERTMS moeten doen. Goederenvervoer wil het ook allemaal graag. Er zijn allerlei ingrediënten en redenen geweest om toch ERTMS te willen, en dat is ook goed, maar daarmee moet je dus aantekenen dat de MKBA niet leidend is en dat andere afwegingen een belangrijkere rol kunnen. Dat kunnen bovendien hele terechte afwegingen zijn. 

Invloed van lobby

Kamerleden die het woord voeren op infrastructuur hebben veel contacten in de regio. Daar zitten allemaal wethouders en gedeputeerden die lobbyen voor hun eigen weg. Die vinden hun eigen weg enorm belangrijk. Dat is soms een sterke lobby die ervoor kan zorgen dat er al vroegtijdig een politieke keuze wordt gemaakt. De MKBA komt dan pas later en heeft dan nog weinig invloed. De afspraken zijn al gemaakt. Infrastructuur kan heel politiek zijn. Als het minder politiek was, dan zou een MKBA een grotere rol kunnen spelen. 

Als je echter wilt dat een MKBA invloed heeft op politieke besluitvorming, dan moet je ervoor zorgen dat de politiek in een vroeg stadium over de MKBA kan beschikken. Ik vind het ook handig om een technische briefing over een MKBA te hebben, zodat je de informatie wat beter op het netvlies hebt. De conclusies en adviezen uit zo’n MKBA zijn ook niet altijd even duidelijk. Zouden wat mij betreft duidelijker kunnen. Bijvoorbeeld: “nut en noodzaak is aangetoond of juist niet aangetoond.” 

Lobbyisten zijn belangrijk

Lobbyisten zijn belangrijk voor Kamerleden. ‘Lobby’ is altijd een beetje een vies woord, maar ik zie het als mensen die mij informatie kunnen geven in de vorm van cijfermatige onderbouwing van een project. Je kunt als Kamerlid niet alles zelf uitzoeken, want je hebt niet duizenden ambtenaren tot je beschikking. Ik vraag ook wel eens lobbyisten om hun gegevens op te sturen. Natuurlijk weet ik dat lobbyisten cijfers aanleveren vanuit een bepaald belang en daarom vraag ik ook altijd of zij de bronnen erbij leveren, zodat ik de informatie kan controleren. Die kritische informatietoetsing is erg belangrijk. 

VVD denkt meer MKBA-gericht

Mijn observatie is dat de VVD een partij is die op zich waardering voor het instrument MKBA heeft. We zeggen ook: “Daar waar de problemen het grootst zijn, geven we prioriteit aan het oplossen van die problemen.” 

Ik heb zelf natuurlijk een speciale band met Groningen. Natuurlijk wil je voor je eigen regio het beste, want je komt er vandaan. Doordat ik veel mensen ken in Groningen, word ik ook vaker benaderd vanuit deze regio. Toch voel ik mij landelijk vertegenwoordiger en ik ga dan ook geen illusies verkopen aan mijn regio. Men mag mij benaderen, maar men mag er niet vanuit gaan dat ik alles ga regelen. Ik heb ook wel eens naar mijn regio moeten verkopen dat een andere weg gewoon voor gaat, omdat het probleem elders veel groter is. Ik doe in Groningen wat meer voor de VVD. In de campagnes loop ik voorop. Maar als het gaat om mijn portefeuille (infrastructuur) ben ik een landelijk Kamerlid. Als het gaat om de contacten met mijn partij en de onderwerpen buiten mijn portefeuille om, dan ben ik meer regionaal. 

Een positieve MKBA helpt wel

Als er nog geen politiek besluit is genomen, dan helpt een MKBA, omdat het een goede onderbouwing is van nut en noodzaak voor een project dat je wilt. Nut en noodzaak hoef je niet meer aan te tonen met andere argumenten zoals: ‘we vinden dat Regio A recht heeft op een bepaalde weg en deze weg is goed voor de ontwikkeling van Regio A.’ Een project is moeilijker te verkopen als er een negatieve MKBA aan ten grondslag ligt. 

Een positieve MKBA helpt ook bij het vinden van meerderheden in de fractie voor voorstellen. Binnen een fractie heb je dezelfde ideologie, maar dit wil niet zeggen dat je het per definitie met elkaar eens bent. En dan helpt het als je een MKBA hebt die jouw standpunt kan onderbouwen binnen je eigen fractie. In de fractie zeggen mensen natuurlijk ook wel eens: “hoe kom je erbij dat die weg moet worden aangepakt? Toon dat eens aan. Waarom wil je dat?” 

Infrastructuur en politieke ideologie

De VVD is niet tegen openbaar vervoer, maar de VVD is voor openbaar vervoer én wegen. Over het belang van openbaar vervoer verschillen wij dus niet van mening met andere partijen en dit onderwerp is dan ook veel minder politiek. Bij wegen ligt dit anders. De VVD vindt de auto belangrijk, omdat het doorgaans de snelste manier is om van A naar B te komen en het gros van de Nederlanders met de auto naar werk gaat. De VVD kijkt dus wat meer vraaggericht, terwijl linkse partijen meer een aanbod willen neerzetten, omdat mensen daar recht op zouden hebben en meer geloven in maakbaarheid.  Waardoor er bussen rondrijden die warme lucht vervoeren i.p.v. mensen. Wij kijken meer vraag gestuurd en vinden het onzin om lege bussen te laten rijden. Je kunt de mensen zonder auto veel beter helpen met buurtbussen, taxi’s en dergelijke oplossingen, meer vraag gestuurd gaan kijken. Wij zien ook dat 8 miljoen automobilisten betalen voor het openbaar vervoer dat 1 miljoen mensen vervoert. Automobilisten krijgen geen waar voor het geld dat ze betalen. Dat vinden we een onrechtvaardige verdeling van infrastructuurgelden.

Klik hier voor andere interviews.

 

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl