Charlie Aptroot over politieke besluitvorming

charlie_aptroot.jpgCharlie Aptroot diende in de periode 2003-2012 als lid van de Tweede Kamer voor de VVD, de laatste 3,5 jaar als woordvoerder op de portefeuille Infrastructuur en Verkeer. Tegenwoordig is Aptroot burgemeester van Zoetermeer. In een interview vertelt hij over zijn ervaringen met politieke besluitvorming over infrastructuurprojecten en de rol van de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). 

Relativering bij de MKBA

Zakelijk gezien zou je zeggen dat je altijd een MKBA moet doen en dat je een project niet moet doen bij een negatieve MKBA. Ik wil wel een relativering aanbrengen bij de MKBA. Infrastructuur is erg duur. Indien je over de korte termijn een MKBA doet, dan is een project nauwelijks rendabel te krijgen. Maar wegen en spoorwegen liggen er haast voor de eeuwigheid. Ik vond dat een MKBA altijd wat beperkt was in de tijdshorizon. Een groot deel van het investeringsbedrag is eeuwig bruikbaar en hoef je niet af te schrijven. Als je een bedrijfspand ergens vestigt schrijf je het pand af, maar de grond niet. Ik vond de MKBA daarom een beetje eenzijdig.

Economisch belang belangrijkste argument

Ik had geen MKBA nodig om te zien dat je moet investeren in infrastructuur in regio’s met een groot economisch belang. Je kunt op je vingers natellen dat het niet waar kan zijn dat de weg vanaf Arnhem eindigt in een karrenspoor. We willen in Nederland goede voorzieningen, goede gezondheidszorg en goed onderwijs. Dit kan je alleen realiseren als er voldoende inkomen is. Het moet wel betaald worden. De verdiencapaciteit van een land als Nederland zit voor een groot deel in onze infrastructuur. ‘Nederland distributieland’ dat soort kreten. Onze welvaart hebben we deels te danken aan onze ligging aan het einde van de Rijn. Grondstoffen hebben we nauwelijks in Nederland. Het gas raakt op. Het enige natuurlijke dat we hebben meegekregen is onze ligging. Wij zijn de voor- en achterdeur van Duitsland en van Europa. Als je daarvan wilt profiteren, moet je infrastructuur excellent zijn. De route van Rotterdam naar Duitsland is van groot economisch belang. Dat is voor mij volstrekt duidelijk. Minister Schultz heeft als minister van Infrastructuur & Milieu erop ingezet dat prioriteit moet worden gegeven aan de economisch belangrijke gebieden. Zij is voor het eerst een beetje gaan afwijken van het idee dat alle provincies en regio’s iets moesten krijgen. Ik vond dat dapper en ijzersterk. Gewoon investeren in de aanvoer en afvoer van Schiphol, de Rotterdamse haven en Eindhoven (onze sterkste industriële regio). Daar gaat het om. Een heleboel andere infrastructuurprojecten zijn misschien nuttig voor particulieren die soms 5 minuten in de file staan. Dat is veel minder belangrijk. Het is gewoon niet zo dat de economische activiteiten in het land eerlijk gespreid zijn.

Regionale dynamiek

De regionale dynamiek speelt bij infrastructuur meer dan in andere domeinen. Zorg en sociale zaken zijn allemaal landelijke regelingen. Infrastructuur is kiezen tussen projecten. Of je doet iets in Groningen of iets in Limburg of iets in Zuid-Holland. Infrastructuur is bij uitstek een portefeuille waarbij er voor een regionaal belang wordt gelobbyd. Ik concentreerde mij op een aantal grote projecten die van belang waren voor de economie, maar ik heb ook altijd opengestaan voor partijgenoten uit de regio. Ik maakte altijd een pakketje waarbij ik de grote lijn vasthield en de regio’s ook tevreden hield. Volgens mij doet elke woordvoerder dat wel. Als je iets voor elkaar wilt krijgen, dan moet je gesloten gelederen hebben binnen de partij. Als je als woordvoerder bezig bent en er komt van alle kanten kritiek, dan sta je minder sterk en krijg je minder voor elkaar. In de fractie zitten ook mensen uit de regio. Als het in de fractie gaat rammelen, dan is dat niet goed. De kunst is toch om een beetje wat je echt vindt dat moet gebeuren vast te houden, maar wel de partijgenoten uit de regio erbij te houden.

Het belang van een goede lobby

De belangrijkste factor in politieke besluitvorming over infrastructuurprojecten is een goede lobby. Er zijn zoveel projecten en er is zo weinig geld dat je altijd moet knokken. Een goede lobby helpt en dat bedoel ik op een positieve manier, want ik heb niets tegen lobbyisten. Als je een belang hebt en je wilt ergens voor gaan, dan moet je dit belang elders duidelijk maken. Als er voor Zoetermeer iets nodig is, ga ik ook overal lobbyen in mijn nieuwe functie.

De kern van een goede lobby is dat je een sterke business case hebt. Iemand met dramatische verhalen dat er wel eens een file was, daar had ik niks mee. Je moet het economisch belang van het opheffen van een file met goede argumenten kunnen onderbouwen. Naast het hebben van een goede business case, moet je als lobbyist permanent contacten opbouwen. Op het moment dat je echt iemand nodig hebt, moet je het goede contact hebben. Een goede lobbyist bouwt een relatie op met Kamerleden. Als je pas komt op het moment dat jouw project aan de orde is in de begroting dan is dat wel erg doorzichtig. Maar als iemand als lobbyist zegt: “ik ben van TLN en wij hebben belang bij dat MIRT. Is het goed dat we regelmatig informeren. We hebben vast wel wat informatie. Kom eens langs bij de ledenvergadering, dat is veel beter, dan bouw je ook een relatie op.

Prioriteitenlijst

Ik heb mijn prioriteitenlijst vaak gemaakt in samenwerking met TLN en EVO. Je had de ‘file top 10’, maar zij maakten ook altijd hun top 10. Als ergens vaak een file staat hoeft het niet per definitie zo te zijn dat een groot economisch belang in gevaar is. Ik heb altijd een heel nauw contact gehad met TLN en EVO door bijvoorbeeld voor de begrotingsvergadering nog met hen door te nemen wat volgens hen prioriteit moest hebben. TLN en EVO behartigen toch de belangen van het bedrijfsleven. Van de economie. Ze boden zich aan maar ik nodigde ze ook uit. Ze wisten dat ze aan mij een gewillig oor hadden. Maar ook anderen zoals de provincies en gemeenten dienden zich aan. Ook hier was regelmatig contact mee. 

Eurlings en Schultz

Als woordvoerder infrastructuur heb ik zowel Schultz als Eurlings als minister meegemaakt. Zij hebben een volstrekt andere stijl. Camiel was de man van de mooie woorden. Ik waardeer hem zeer. Een ontzettend talentvolle kerel die voor de infrastructuur in Nederland veel heeft bereikt. Hij kon ook 180 graden draaien. Een voorbeeld was de spoorbrug bij Deventer. Eurlings had dit project zelf voorgesteld. Toen kwam hier een debat over. De hele zaal zat vol. Namens de VVD kwam ik met forse kritiek op dit voorstel. Toen kreeg Eurlings zijn eerste termijn. Hij keek de zaal in en keek in de camera’s en zei: ‘zolang ik minister ben kan ik u één ding verzekeren. Het gaat niet gebeuren in Deventer. Ik accepteer niet dat het gebeurt’. Terwijl het zijn eigen voorstel was. Groot applaus op de tribune. Hij brak zijn eigen voorstel af en was gewoon de held. Knap. Ik had daar waardering voor. Hij kon ook dingen brengen die maar half geregeld waren met een prachtig verhaal.

Schultz is erg zakelijk. Daardoor is haar houdbaarheid erg lang. Ze heeft nooit problemen, omdat ze altijd nuchter en zakelijk is. Ik vind dat ze het heel knap doet. Eén van de beste politici die we hebben. Zij baseert alles altijd op de cijfers en had de cijfers gewoon beschikbaar. Ze heeft ontzettend veel bereikt voor de infrastructuur in Nederland.

Invloed media

Niemand mag de kracht van de media onderschatten. Dit is echt een grote factor. Politici zijn gevoelig voor publieke opinie. Als de publieke opinie tegen is, dan zwicht Den Haag gauw. Ik was in het begin als Kamerlid erg verbaasd over het spel tussen de media en de Tweede Kamer. Ik was gewend om tijdens het Kamerdebat mijn mening te geven. Maar als Kamerlid geef je je mening ruim voor het debat, want daar kan je publiciteit mee scoren. En publiciteit is belangrijk, want uiteindelijk gaat het erom dat je bij de volgende verkiezingen een goed resultaat haalt. Dus als je als Kamerlid een nieuwtje hebt, gun je het aan een medium. Ik ben er vrij snel aan mee gaan doen. De Telegraaf is voor de VVD achterban en voor ondernemend Nederland een belangrijke krant, dus dit was een krant waar ik goed contact mee onderhield.

Invloed publieke tribune

Ik heb mij erover verbaasd dat de publieke tribune bij een Kamerdebat invloed heeft op de besluitvorming. De mensen die daar zitten zijn absoluut geen representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Het is een groepje belanghebbenden. Dat moet je relativeren. Als ik het in mijn voordeel kon gebruiken, deed ik dit natuurlijk ook. Je trommelt 50-100 mensen op en het lijkt net alsof heel Nederland tegen is. Dat is echt flauwekul, maar een deel van de politici is daar overgevoelig voor. Als je een verhaal aan het vertellen bent en de hele tribune zegt: “boe”, dan moet je een beetje stevig in je schoenen staan wil je doorgaan. Het gevoel in het land dat vind ik veel belangrijker. Af en toe de peilstok bij je achterban erin steken om te kijken of je de aansluiting nog hebt, dat vind ik belangrijk.

130 kilometer per uur

Bij het regeerakkoord Rutte I onderhandelde ik namens de VVD over mobiliteit. Ik weet nog dat ik binnenkwam bij de fractie en dat ik zei: “bij mobiliteit zijn we eruit. Een half miljard voor de wegen en tot slot kan ik jullie nog melden: de algemene maximumsnelheid gaat naar 130.” De maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur was voor mij haast een ideologisch punt. We leven in Nederland op een kluitje. Overal beperkt de overheid de ruimte met regels. Vaak is dat nodig, maar geef de mensen de ruimte als het even niet hoeft. Het is logisch dat je in delen van de stad 30 kilometer per uur mag en op een woonerf 15. Dat kan ik ook aan iedereen uitleggen. Is goed voor veiligheid en overlast van verkeer. Maar als je zo’n brede snelweg hebt en het kan. Laat mensen dan toch lekker het gas intrappen. Beperk mensen niet meer dan nodig is. Geef ze zoveel mogelijk de ruimte dat ze zelf kunnen bepalen hoe ze zich gedragen.

De kilometerheffing

De kilometerheffing was een belangrijk dossier in mijn tijd als Kamerlid. Ik vond het een schandalig voorstel. Ik dacht dat het miljarden euro’s duurder zou worden. Het zou een grote ICT zeperd worden. Bij 9 miljoen voertuigen moesten gegevens uit kastjes worden gelezen. Dat kan de overheid helemaal niet aan. Dit zou het grootste ICT debacle van Nederland ooit worden. Privacy was ook niet goed geregeld. Ik vond alles slecht aan het voorstel. Ik zag er dus niets in. Ik dacht echt dat dit gloeiend uit de hand zou lopen. De kranten waren in eerste instantie nagenoeg allemaal positief over de kilometerheffing. Ik ben toen campagne gaan voeren en op een gegeven moment werd dit door steeds meer media overgenomen. Het was een ongekende actie. De telefoon stond roodgloeiend. We hebben extra ploegen ingeschakeld om de mails te beantwoorden.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

 

 

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl